Dĩ nhiên là chúng ta cần lãnh đạo để đất nước được thăng hoa và ổn định;
nhưng theo kinh nghiệm của mấy ngàn năm lịch sử, càng nhiều lãnh đạo
thì người dân càng nghèo. Một đứa trẻ lên 3 cũng hiểu rằng cả gia đình
chỉ “sản xuất” được 5 bát cơm, mà tới 10 miệng ăn thì có đứa phải đói.
Gặp cha mẹ tham lam, ăn luôn phần con cháu thì các em chỉ từ bị thương
đến chết yểu.
Ai đã học MBA chắc nhớ câu chuyện khôi hài này. Một ông vào tiệm nuôi
thú hỏi mua một con vẹt biết nói làm quà cho vợ (chắc ông nghĩ có nó thì
vợ mình sẽ im bớt chăng? đàn ông lúc nào cũng ngu?). Cô bán hàng nói
giá 1 ngàn đô cho con này. “Ồ, sao đắt thế” “Nó biết hát nữa cơ” Cô ra
dấu và con vẹt ca ngay bài “năm anh em trên 1 chiếc xe tăng”. Ông khách
khoái lắm, nhưng hỏi thêm “Còn con này?” “Nó đến 2 ngàn đô, vì ngoài
hát, nó còn biết đi diễn hành, nhẩy múa và thuộc lòng 20 bài diễn văn
quan trọng của XHCN” Ông khách chỉ vào con thứ ba. Cô bán hàng,” Bác trả
nổi không? 4 ngàn đô đấy.” “Nó biết làm gì?” “ Không biết làm gì cả.
Nhưng 2 con kia gọi nó là – Đồng chí lãnh đạo -”.
Đóng góp của nghề làm quan
Sau bài viết về máu làm quan của thế hệ 9X, tôi nhận khá nhiều phản hồi.
Một bạn đọc ấm ức là nghề làm quan cũng là một đóng góp cao quý cho xã
hội và nhiều ông quan cũng rất tốt và liêm chính. Ông bạn này hiểu lầm
tôi rồi. Chăc chắn không có nghề nào xấu và tôi đã từng gặp nhiều người
quân tử hành nghề đạo chích. Vì đây là góc nhìn về kinh tế, nên tôi xin
được bỏ qua chuyện đạo đức và chánh trị, mà chỉ xin phân tích khía cạnh
giá trị đóng góp thực sự của các quan chức trong quy trình sản xuất hàng
hóa và dịch vụ của một quốc gia. Đây mới thực sự là tài sản và thu nhập
chính yếu làm “dân giàu nước mạnh”; không phải là các số liệu thống kê
mơ hồ như GDP, CPI hay “chỉ số hạnh phúc”.
Trước hết, ở các nước theo kinh tế thị trường, phần lớn công chức được
coi như trọng tài. Nhiệm vụ của họ là đặt ra luật lệ của sân chơi và
theo dõi giám sát không cho cầu thủ nào phạm luật. Vì vậy, trong 22 vận
dộng viên của trận bóng đá, chúng ta có 3 trọng tài. Trong vận hành nền
kinh tế quốc gia, công chức Mỹ không được phép liên quan đến việc kinh
doanh, vì mọi lạm dụng quyền lực sẽ gây bất công trên thị trường. Tóm
lại, sự đóng góp của lãnh vực công trong quy trình sản xuất hay cung cấp
dịch vụ gần như không có. Tuy nhiên, mọi tiêu xài của chánh phủ qua
tiền thuế hay nợ công đều được tính vào GDP tạo cảm giác là chánh phủ
cũng góp phần tạo dựng tài sản quốc gia. Đây là một huyền thoại.
Ở các nước có những “định hướng” lạ lùng khác, đôi khi trọng tài lại
nhiều hơn cầu thủ, gây rối rắm cho cuộc chơi. Câu nói “vừa đá bóng vừa
thổi còi” là một hiện tượng dễ thương ở các xứ này. Vì có quyền lực, nên
luật lệ sân chơi cũng thiên về các “trọng tài-cầu thủ” này, còn gọi là
các nhóm lợi ích. Họ độc chiếm các vị trí cốt lõi và dĩ nhiên, luôn luôn
thắng giải đấu, dù có chơi dở hay ngay cả khi không thèm chơi.
Nghề làm quan đang ở chu kỳ thịnh vượng
Trên thế giới, nghề làm quan là một nghề có tốc độ tăng trưởng tốt. Ngay
cả nuớc Mỹ, một nước mà người dân thường khinh rẻ chính trị gia và quan
chức, nghề này cũng đã phát triển mạnh mẽ. Khi tôi qua Mỹ học vào 1963,
các chánh phủ liên bang, tiểu bang, làng xã…tiêu xài khoảng 18% của
GDP. Hiện nay, con số đã gia tốc đến 40 phần trăm, tổng cộng 5 ngàn 800
tỷ đô la mỗi năm. Số công chức ngày xưa tổng cộng khoảng 8 triệu người
nay đã lên đến 22 triệu. Trong khi cả nước Mỹ suy thoái kinh tế vì giá
bất động sản vỡ tung, nhà cửa các quận ngoại ô quanh thủ đô Washington
DC lại tăng giá chóng mặt vì số lượng quan chức dưới triều đình Obama
gia tăng ngùn ngụt. Hiện tượng này không chỉ giới hạn ở Washington DC mà
còn phổ thông ở khắp nơi trên mọi thủ đô của thế giới. Roma, Paris,
Moscow, Beijing, Tokyo…
Trong khi đó, theo thống kê chính thức, Việt Nam có tổng cộng khoảng 2
triệu công chức, chưa kể quân đội và các lực lượng an ninh (thêm 1 triệu
người). Nếu tính đổ đồng, chánh phủ tiêu xài khoảng 34% của GDP, một
con số khá lớn so với các quốc gia láng giềng như Singapore (19%) và
Thái Lan (18%).
Các con số trên không bao gồm số công chức trong hàng ngũ nhân viên của
doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Theo một thống kê không chi tiết lắm của
các chuyên gia chánh phủ, DNNN sử dụng 52% vốn của quốc gia, nhưng chỉ
đóng góp 24% GDP. Nói kiểu nhà quê là năng suất họ khoảng 50% nhân viên
làm ở lĩnh vực tư, hay 2 người làm việc của 1 người, hay 1 người ăn
lương lậu gấp đôi một người cùng làm một công việc.
Sản xuất cần lãnh đạo?
Do đó, nếu gộp chung mọi con số với nhau thì ở Việt Nam có 21 triệu nhân
công và doanh nhân phải làm việc để đóng thuế và lãnh nợ cho 3 triệu
quan chức ngồi “lãnh đạo”. Dĩ nhiên là chúng ta cần lãnh đạo để đất nước
được thăng hoa và ổn định; nhưng theo kinh nghiệm của mấy ngàn năm lịch
sử, càng nhiều lãnh đạo thì người dân càng nghèo. Một đứa trẻ lên 3
cũng hiểu rằng cả gia đình chỉ “sản xuất” được 5 bát cơm, mà tới 10
miệng ăn thì có đứa phải đói. Gặp cha mẹ tham lam, ăn luôn phần con cháu
thì các em chỉ từ bị thương đến chết yểu.
Đức Phật nói “tham, sân, si” là cội rễ của mọi đau khổ của thế nhân. Tôi
nghĩ căn tính “làm quan” là một tổng hợp của các cội rễ này, do đó, là
một bệnh tâm thần khá nặng của con người. Sự say mê danh vọng, hào
quang, thành tích, sĩ diện, làm cha mẹ dân, để tiếng cho lịch sử, làm
thánh sống (hay chết), ăn trên ngồi trước…đã gây nên bao đại họa cho bao
triệu sinh linh trong quá khứ qua những bài học mà lịch sử không hề che
dấu.
Thậm chí, cả trăm ngàn người dân của thành Troy và của quân Hy Lạp đã hy
sinh về nước Chúa sớm vì chàng hoàng tử Trojan mê say bà vợ của vị vua
láng giềng. Sau khi cả hai đã chạy theo tiếng sét ái tình, vị vua “vĩ
đại” mất sĩ diện nên đem hơn 120 ngàn quân trên 1,100 chiến thuyền để
tiêu diệt Troy.
Cho nên khi tôi nghe ngài Tập Cận Bình qua đây để lập Viện Khổng Tử đề
xướng lại chủ nghĩa “quân, sư, phụ” (ủa, chuyện XHCN của Trung Quốc đi
đến đâu rồi?) tôi nghe khiếp vía cho dân Tàu và các nô lệ. Dĩ nhiên, đạo
Khổng phức tạp nhiều, nhưng ông Tập và các lãnh tụ chỉ muốn thần dân
nhớ một điều: vua bảo dân chết thì dân phải chết để báo trung. Các phim
TV của Tàu chiếu đi chiếu lại đề tài này. Một đệ tử của Tàu, lãnh tụ Kim
Jong Il đã từng dọa đánh Hàn Quốc vì bọn này dám cứu sống một bà diễn
viên mà ngài Kim mê say và sai thuộc hạ bắt cóc đem về Bắc Triều Tiên.
Không biết cậu bé 28 tuổi con của ngài Kim hiện mê say món gì?
Một con ong nuôi 20 con ruồi
Nói chung, giá trị kinh tế của quan chức thì không nhiều; nhưng ảnh
hưởng của nó trên phương diện xã hội thì vô cùng to lớn.
Trong 3 thập niên vừa qua, không hiểu sao dân số ong tại Bắc Mỹ bị giảm
hơn phân nửa, gây thiệt hại nặng cho kỹ nghệ mật ong và môi trường sinh
thái của hoa trái. Dr. John Hafernik tình cờ tìm ra nguyên nhân là một
loại ruồi ký sinh trùng xâm nhập và đẻ trứng vào cổ các con ong. Một con
ruồi li ti có thể sinh ra khoảng vài chục con và dùng thân thể ong làm
thực phẩm để sinh sống, ngay cả khi con ong đã chết. Ruồi cũng chết theo
nhưng chỉ sau khi phân hủy hoàn toàn thân xác ong.
Tôi nghĩ đến các xã hội với những thành phần ký sinh trùng đang bám chặt
như bầy đĩa đói. Có hơi chua xót là những người tạo dựng tài sản thực
sự cho quốc gia lại chết trước những kẻ ăn không ngồi rồi.
T/S Alan Phan, Chủ Tịch Quỹ Đầu Tư Viasa
29 Dec 2011
T/S Alan Phan là Chủ Tịch Quỹ Đầu Tư Viasa tại Hong Kong và Shanghai. Du
học Mỹ từ năm 1963, ông đã làm việc tại nhiều công ty đa quốc gia ở
Wall Street và phát triển công ty Hartcourt của mình thành một tập đoàn
niêm yết trên sàn Mỹ với thị giá hơn 700 triệu dollars. Ông sống và làm
việc tại Trung Quốc từ 1999. T/S Phan tốt nghiệp BS tại Penn State (Mỹ),
MBA tại American Intercontinental (Mỹ), Ph.D tại Sussex (Anh) và DBA
tại Southern Cross (Úc). Ông đã xuất bản 8 cuốn sách bằng Anh và Việt
ngữ. Email của ông là gocnhinalan@gmail.com và Web site cá nhân là
www.gocnhinalan.com .
Nguồn: http://www.gocnhinalan.com/bai-tieng-viet/gia-tri-kinh-te-cua-quan-chuc-28012012.html
Đăng nhận xét